حس چشایی در کودکان اوتیسم

اوتیسم اغلب با نگرانی هایی غذایی مواجه میشود ،بررسی های اخیر در مورد مطالعات علمی نشان داده که کودکان مبتلا به اوتیسم پنج برابر بیشتر از چالش های غذا خوردن مانند انتخواب غذاهای بسیار محدود رفتار میکنند.محققان همچنان سعی میکنند به طور کامل در مورد ارتباط غذا خوردن مبتلایان به اوتیسم را درک کنند.

قبل از هر چیز باید به این نکات توجه شود:

به واکنش کودک در مقابل مزه های مختلف توجه شود. این واکنش ها ممکن است به صورت حرکات اضافی زبان، لب ها، دهان، یا حتی صدا درآوردن با زبان و نظیر آن ها باشد.

دقت کنید:
– آیا کودک اشیا را به دهان می برد، آن ها را مزه می کند یا خیر.
– آیا کودک هر چیزی را بدون توجه به مزه می خورد یا به صورت انتخابی عمل می کند.
– به طرز جویدن غذا و فرو بردن آن دقت کنید.
– هر نوع عادت غذایی کودک باید مورد توجه قرار گیرد.
– مشخص شود علاقه کودک به چه غذاهایی است.

آنچه که درمانگر باید انجام دهد:

اولین قدم در آموزش این کودکان این است که چهار مزه مختلف تلخی، ترشی، شوری و سپس شیرینی را به ترتیب هر کدام به مدت ۲ هفته روزی ۸-۴ بار به کودک آموزش داده شود.ضمن آنکه کودک مزه را می چشد، به او گفته می شود که این برای مثال مزه شوری است.

شما میتوانید حس چشایی خود را با استفاده از تست چشایی استاندارد ایران ارزیابی کنید.

هر مایع در محل مخصوص به خود روی زبان ریخته می شود.بعد از چشیدن مزه، مایع را به کودک نشان می دهیم و نام آن را می گوییم.حتی اجازه می دهیم تا آن مایع را بو کند.بعد از آن که هر مزه به مدت ۲ هفته آموزش داده شد مجددا آموزش آن ها را از سر می گیریم و با فاصله های زمانی کوتاه تر یک مزه را آموزش می دهیم و بعد فاصله را آن قدر کوتاه می کنیم که در یک روز مایعاتی از چهار نوع مزه را به کودک بدهیم

شما میتوانید حس چشایی خود را با استفاده از تست چشایی استاندارد ایران ارزیابی کنید.

.

چنانچه فعالیت های قبلی موفقیت آمیز بود می توان انواع غذاهایی که دارای طعم های متفاوت است به کودک داد.این مرحله تلاشی برای سازگار کردن کودک با مزه های مختلف است.

شما میتوانید حس چشایی خود را با استفاده از تست چشایی استاندارد ایران ارزیابی کنید.

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی

جوانه چشاییی

جوانه چشایی

سلولهای چشایی درون ساختمانهای خاصی به نام جوانه چشایی (پاپیلای زبان) قرار دارند. این ساختمانها عمدتاً روی زبان و کام نرم هستند. جوانه‌های چشایی روی زبان داخل پاپیلا قرار گرفته‌اند (ساختمانهای کوچکی که به زبان، منظره موّاجی می‌دهند). به تدریج که انسان رشد می‌کند، جوانه‌های چشایی در طرفین و سقف دهان از بین می‌روند و فقط روی سطح زبان باقی می‌مانند. علاوه بر بالا رفتن سن، عوامل دیگری هم می‌توانند روی حس چشایی اثر بگذارند. به طور مثال بعضی داروها یا بعضی بیماری‌ها (ماننددیابت، سیگارکشیدن، کمبود ویتامین‌ها، تومورهای مغز و سر و گردن و مواد شیمیایی) می‌توانند موجب اختلال در حس چشایی افراد شوند.

انواع جوانه چشایی

اکثر پاپیلاهای روی زبان، از نوع نخی شکلهستند؛ که فاقد جوانه‌های چشایی هستند و در درک حس فیزیکی ناشی از تماس با غذا موثرند .پاپیلاهای قارچ شکلکه در جلوی زبان قرار دارند دارای جوانه‌های چشایی هستند. پاپیلاهای قارچی شکل به صورت نقاط صورتی در لبه‌های زبان پخش هستند؛ و بعد از خوردن شیر یا غذا بهتر مشاهده می‌شوند. در عقب زبان ۱۲ پاپیلای جامیحاوی جوانه چشایی قرار دارد . در کناره های انتهای زبان نیز پاپیلای برگه ایوجود دارند.

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی

علل ایجاد اختلال در حس چشایی

علل ایجاد اختلالات در حس چشایی

اگر دچار اختلال در حس چشایی شده اید بهتر است با برخی روش های درمانی دراین زمینه آشنا شوید استفاده از برخی خوردنی ها در این زمینه به شما کمک خواهد کرد برای تقویت حواس چشایی برخی موادغذایی به کمک شما خواهند آمد ناگفته نماند برخی بیماری ها مانند سرماخوردگی می توانند به صورت موقت باعث بروز اختلال در حس چشایی شوند .

مانند تمام قسمت‌های بدن، حس چشایی ما هم ممکن است بیمار شود. یکی از شایع‌ترین بیماری‌های حس چشایی، این است که شخص بدون اینکه چیزی در دهان داشته باشد، مزه ناخوشایندی را در دهانش احساس می‌کند. گاهی ممکن است افراد در تشخیص مزه‌های مختلف دچار مشکل شوند یا بعضی از مزه‌ها را به خوبی احساس نکنند. به ندرت هم پیش می‌آید که شخصی هیچ مزه‌ای را با هیچ شدتی احساس نکند. گاهی اوقات، اختلالات حس چشایی با سوزش زبان همراه می‌شود که این مشکل معمولا بین خانم‌های میانسال شایع‌تر است. اختلال حس چشایی ممکن است مادرزادی باشد یا در طول سال‌ها به دلیل حوادث و به صورت اکتسابی اتفاق بیفتد. از عواملی که ممکن است حس چشایی را دچار اشکال کنند، می‌توان به این موارد اشاره کرد: عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی و گوش میانی، رادیوتراپی )اشعه‌درمانی) در سرطان‌های سر و گردن، مصرف بعضی داروها )آنتی‌بیوتیک‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها و...)، شکستگی‌های ناحیه سر، جراحی‌های ناحیه گوش، بینی و جراحی‌های دندانی (مانند جراحی دندان عقل و جراحی‌های گوش میانی) و بهداشت بد دهان و مشکلات دندانی.

توانائی جوانه‌های چشایی روی زبان محدود است. این جوانه‌ها فقط چهار مزه شیرینی، شوری، ترشی، و تلخی را تشخیص می‌دهند. حس بویایی است که طعم‌های ظریف را درک می‌کند. (به بخش کاهش بویایی، مراجعه کنید. همان عوامل که باعث فقدان بویایی می‌شوند اغلب باعث کاهش حس چشایی می‌گردند(.
در واقع، ۸۰ تا ۹۰ درصد کسانی که فکر می‌کنند چشایی خود را از دست داده‌اند، اشتباه می‌کنند؛ حس بویایی آنها از بین رفته است. و در ۱۰ تا ۲۰ درصد بقیه، جوانه‌های چشائی آسیب دیده‌اند که ممکن است ناشی از عفونت گوش یا عمل جراحی گوش میانی باشد؛ به این علت که عصب اصلی جوانه‌های چشایی از گوش میانی می‌گذرد. این گرفتاری‌های گوش فقدان کامل چشایی را باعث نمی‌شوند، بلکه طعم‌های عجیب در دهان ایجاد می‌کنند. (در موارد نادر ذائقه فرد به کلی از بین می‌رود؛ غالباً فقط کاهش می‌یابد یا مختل می‌شود(.
عفونت قارچی زبان (کاندیدیاز) هم چشایی را تغییر می‌دهد. عدم رعایت بهداشت دهان و عفونت دندان و پوسیدگی آن توانائی احساس مزه‌ها را مختل می‌کنند. اگر آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنید، ممکن است دچار التهاب زبان شوید.
کم بودن آهن در برنامهٔ غذائی به کم‌خونی منجر می‌شود که این کم‌خونی التهاب زبان ایجاد کرده و چشایی را خراب می‌کند. محققان دریافته‌اند که کمبود ویتامین B۱۲، فولات، و روی در بدن هم گرفتاری‌های چشایی می‌آورند.
اگر بعد از غذا سیگار می‌کشید، این اختلال چشایی دو برابر می‌شود، چون سیگار جوانه‌های چشایی را می‌سوزاند.
کسانی که برای درمان سرطان پرتودرمانی شده‌اند، و نیز آنهائی که آسیب‌های شدید به سرشان خورده است، حس چشایی خود را از دست داده‌اند. و به‌ندرت، تومورهای دهان، مغز، یا ساقهٔ مغز هم ذائقه ر آسیب می‌رسانند.

علل شایع از دست دادن طعم و مزه :

بیماری ریفلاکس معده و مری ( G E R D ) ، عفونت و یا آبسه دهان ، بهداشت ضعیف دهان و دندان ، پرتو درمانی ، عفونت غدد بزاقی ، عفونت غدد بزاقی ، سندرم شوگرن ( یک اختلال خود ایمنی است که با خشکی دهان و چشم ها )  همراه است ، استفاده از توتون و تنباکو ،G l o s s i t i s یک بیماری است که در آن زبان متورم و تغییر رنگ  می دهد ، کاندیدیاز دهان و دندان ( عفونت در غشای مخاطی دهان ) ، کمبود ویتامین B12، کمبود روی ، بیماری آلزایمر ، بیماری پارکینسون

علل جدی یا تهدید کننده زندگی از دست دادن طعم و مزه :

در برخی موارد، از دست دادن طعم و مزه ممکن است نشانه ای از یک بیماری جدی یا تهدید کننده زندگی باشد که باید فوراً ارزیابی صورت گیرد این علل عبارتند از:
تومور مغز ، ضربه به سر ، سرطان دهان ، سکته مغزی ، حمله ایسکمی گذرا ( علائم مانند سکته مغزی که به طور موقت که ممکن است یک علامت هشدار دهنده از یک سکته مغزی قریب الوقوع باشد )

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی

درمان اختلال حس چشایی

درمان اختلالات حس چشایی

حس چشایی از حس های بسیار مهم ماست زیرا می تواند خطرات زیادی را به ما گوشزد کند. ممکن است ما مقدار کمی از یک ماده غذایی فاسد را بچشیم و با آگاهی از فساد آن، از مصرف بیشتر آن خودداری کنیم یا با چشیدن مقدار کمی از یک مایع بفهمیم که آن ماده آب نیست؛ بلکه یک ماده شوینده خطرناک است و بلافاصله از نوشیدن آن پرهیز کنیم. به عبارتی حس چشایی می تواند یک سیستم هشداردهنده برای پرهیز از خطرها باشد.

بسیاری از اختلالات حس چشایی، درمان پذیر هستند. پزشک می تواند با کشف علت این اختلال آن را درمان کند و به عنوان نمونه، دارویی را که باعث این اشکال شده، حذف یا با داروی دیگری جایگزین کند. در بیماری هایی مانند آلرژی که حس چشایی را تحت تاثیر قرار می دهند، می توان با درمان علامتی، حس چشایی را به حالت عادی برگرداند. 

در عین حال، بهبود بهداشت دهان و دندان به بسیاری از افراد کمک می کند تا مزه غذاها را بهتر درک کنند. اگر شما از گروهی هستید که دچار کاهش حس چشایی شده اید و درمانی برای آن وجود ندارد، می توانید از غذاهایی استفاده کنید که رنگ ها و قوام متنوعی داشته باشند. بهتر است از طعم دهنده ها، ادویه ها و گیاهان خوش بوی بیشتری در غذاهایتان استفاده کنید و مراقب باشید که شکر و نمک زیادی به غذاهایتان نزنید. اگر رژیم غذایی تان اجازه می دهد، به غذاهایتان مقداری پنیر، تکه های گوشت،کره، روغن زیتون، خشکبار بوداده یا انواع سبزیجات را اضافه کنید و تا حد امکان غذاها را به تفکیک استفاده کنید تا مزه هر غذا را بهتر درک کنید.

چگونه از حس چشایی خود مراقبت کنیم؟

1- از مصرف غذاها و نوشیدنی های داغ خودداری کنید، زیرا مصرف موادغذایی داغ، به جوانه های چشایی موجود در روی زبان آسیب می رساند و در درک طعم غذاها مشکل ایجاد می کند.

2- بلافاصله بعد از تمرینات ورزشی غذامیل کنید، زیرا پس از ورزش کردن حس بویایی افزایش پیدا می کند و به تبع آن، حس چشایی نیز زیاد می شود.

3-حداقل 8 لیوان آب در طول شبانه روز بنوشید. اگر از کم آبی بدنو یا خشکی دهانرنج می برید، حس بویایی و حس چشایی نیز تحت تاثیر کم آبی قرار می گیرند. وجود آب کافی در بدن کمک می کند تا از طعم و بوی غذاها لذت ببرید. این را بدانید که کم آبی موجب کاهش حس چشایی خواهد شد.

4- دخانیات مصرف نکنید. افرادی که به طور مداوم سیگارمی کشند، از کاهش حس چشایی خود شکایت دارند. همچنین حس بویایی سیگاری ها، به مراتب پایین تر از بقیه افرادی است که سیگار نمی کشند.

5- اگر در مناطق با آب و هوای خشک زندگی می کنید، از دستگاه بخوراستفاده کنید، زیرا خشکی هوا سبب کاهش حس چشایی و بویایی می شود و بر طعم و بوی غذاها اثر دارد.

6- هنگامی که گرسنه می شوید، حس بویایی و چشایی شما بسیار بالاست و به محض اینکه بوی غذا در فضا بپیچد، حس بویایی سریعا تحریک شده و حس چشایی نیز به تبع آن تحریک می شود. پس می توانید هنگامیکه گرسنه هستید، از طعم و بوی غذا لذت کافی را ببرید.

7- با پزشک مشورت کنید. ممکن است برخی افراد به دلایل ژنتیکی و یا مشکلات پزشکی، همواره از پایین بودن حس چشایی و بویایی خود شکایت داشته باشند. آلرژی ها و مصرف برخی داروها و برخی شیوه های زندگی ممکن است بر کاهش حس بویایی و چشایی تاثیر بگذارد.

8- از پزشک در مورد عوارض کمبود رویدر بدن سوال کنید. بسیاری از مواقع، کمبود روی سبب کاهش احساس مزه و طعم غذاها در بسیاری از افراد می شود. اگر پزشک تشخیص داد کاهش حس چشایی در شما به علت کمبود روی است، می توانید از رژیم غذایی سرشار از روی استفاده کنید تا از طعم و بوی غذا لذت ببرید.

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی

از بین رفتن حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

حس چشایی از لحاظ زیست‌شناختی بیشتر در دو زمینه انتخاب مواد غذایی و راه‌اندازی ترشح غدد گوارشی اهمیت دارد، به‌طوری که موجود زنده نه تنها قادر است مواد غذایی مفید را از غیرمفید تشخیص دهد، بلکه به صورت شرطی در میزان ترشح غدد گوارشی تأثیر می‌گذارد.

از دست دادن حس چشایی و بوی می تواند تاثیر قابل توجهی در کیفیت زندگی داشته باشند و اغلب منجر به کاهش اشتها و سوء تغذیه می شود و گاهی اوقات به افسردگی کمک می کند همچنین ممکن است شما را دچار وسوسه به استفاده از نمک یا شکر بیش از حد در مواد غذایی به منظور افزایش طعم و مزه نماید که می تواند یک مشکل برای افراد دارای فشار خون بالا یا دیابت باشد.
لذا ضروری است که علت مشکل تعیین شود تا درمان مناسب انجام شود زیرا از دست دادن حس چشایی یک اثر منفی بر سلامت و کیفیت کلی زندگی دارد.

تقریبا ۱۵٪ از بزرگسالان یک مشکل با طعم و یا بوی غذا دارند بیش از ۲۰۰،۰۰۰نفر در هر سال برای ناتوانی در طعم و یا بوی غذا کمک های پزشکی می گیرند.

با این حال، شما ممکن است تعجب کنید که چرا این مشکل رخ داده است و چگونه می توان شما را به عقب ( به حالت عادی ) بر گرداند و برای مقابله با از دست دادن طعم و مزه غذا چه کار می توانید انجام دهید.

چه عواملی باعث از دست دادن طعم غذا می شوند؟

از دست دادن حس چشایی بسته به علت آن می تواند موقت یا دائم باشد.

دلایل بسیاری برای از دست دادن طعم و مزه وجود دارد داروها و بیماری باعث از دست دادن طعم و مزه می شود. وقتی انتقال احساس طعم به مغز قطع شود و یا تفسیر احساس طعم های مغز مختل شود از دست دادن طعم و مزه رخ می دهد.

چه علائم دیگری ممکن است همراه با از دست دادن طعم و مزه باشد؟

از دست دادن حس چشایی ممکن است با سایر علائم مؤثر بر دستگاه گوارش از جمله ( درد شکم، نفخ، سرفه، سوزش سر دل و سوء هاضمه ) همراه باشد.
از دست دادن طعم و مزه ممکن است باعلائم مربوط به بیماری های غدد بزاقی از جمله ( کاهش توانایی در باز کردن دهان، خشکی دهان، تب، درد در صورت یا دهان، قرمزی زیاد در کنار صورت یا بالای گردن، گلو درد، ورم صورت یا گردن)همراه باشد.
از دست دادن حس چشایی ممکن است باعلائم مربوط به بینی و سینوس از جمله(تب، سردرد، درد، حساسیت به لمس، تورم و فشار ( اطراف چشم ها، گونه ها، بینی یا پیشانی )، ترشح پشت حلق، گلو درد، گرفتگی بینی یا احتقان بینی ) همراه باشد.
از دست دادن حس چشایی ممکن است با علائم مربوط به کمبود مواد مغذی از جمله (ناخن های شکننده، اسهال، خستگی، ریزش مو، از دست دادن اشتها، راش و تغییرات زبان ) همراه باشد.

علائم که ممکن است نشان دهنده یک بیماری جدی باشد :

در برخی موارد، از دست دادن طعم و مزه ممکن است با علائم دیگری همراه باشد که نشان از یک بیماری جدی است که باید فوراً با مرکز اورژانس تماس بگیرید این علائم عبارت از ( تغییرات در بینایی و یا صحبت کردن، تب بالا ( بالاتر از ۱۰۱ درجه فارنهایت )، بی حسی در یک طرف بدن، ضعف در یک طرف بدن)می باشد.

برخی از علل شایع از دست دادن طعم و مزه ممکن است شامل :

داروها : داروها مانند آنتی بیوتیک ها، آنتی هیستامین ها و آنزیم مهار کننده های تبدیل کننده آنژیوتانسین ACE ) باعث طعم بد در دهان یا از دست دادن طعم و مزه می شود طعم تلخ یا شور در دهان برای مدتی که به آن d y s g e u s i a می گویند و معمولا افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد این اتفاق به علت داروها و مشکلات بهداشتی دهان و دندان) می افتد.

تابش اشعه به سر و گردن : افرادی که تابش در در منطقه اطراف بینی و دهان داشتند از بوی ناشی از عوارض جانبی و از دست دادن حس چشایی رنج می برند مردم مسنی که حنجره یا جعبه صدا را از دست می دهند از ناتوانی در حس بویایی یا طعم هر چیزی رنج می برند.

مواد شیمیایی خاص : وقتی افراد در معرض برخی از حشره کش ها یا حلال ها قرار می گیرند آنها می توانند از دست دادن طعم و مزه غذا را تجربه کنند گرفتن کمک های پزشکی در این شرایط ضروری است.

سیگار کشیدن : توتون و تنباکو رایج ترین شکل از آلودگی قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی است.

همچنین گزارش شده است که هنگامی که افراد سیگاری سیگار را ترک می کند آنها احساس بهتری از طعم و مزه پیدا می کنند.

عملیات خاص و آسیب : جراحی گوش، گلو و دندان می تواند سبب از دست دادن طعم و مزه شود به خصوص خارج کردن دندان عقل یا عمل جراحی گوش میانی می تواند به از دست دادن حس چشایی منجر شود گاهی اوقات، آسیب به سر می تواند سبب از دست دادن طعم و مزه می شود.

عفونت های خاص: عفونت گوش و عفونت زبان نیز می تواند از دست دادن حس چشایی را به ارمغان بیاورد عفونت های تنفسی یا گوش میانی مانند آنفولانزا می تواند منجر به اختلالات طعم گردد عفونت های ناشی از قارچ ها، مانند برفک دهان، مخمر، کاندیدیازیس و گلوسیت ها می تواند سبب از دست دادن طعم و مزه شود.

پیری و یا ناتوانی در بو : انحطاط آهسته در اعصاب که کنترل حس چشایی و حس بویایی با افزایش سن کاهش می یابد این باعث کاهش احساس چشایی در افراد مسن تر می شود حس بویایی مادرزادی یک بیماری است که در آن مردم با عدم توانایی در حس بویایی به دنیا می آیند و این باعث از دست دادن طعم و مزه در آینده می شود.

 

منابع:

 

حس چشایی

 

از دست دادن حس چشایی

 

اختلال حس چشایی

 

حس چشاییی

حس چشایی

مزه ها به وسیله جوانه های چشایی تشخیص داده می شوند این ساختارها در دهان و گلو قرار دارند و اکثر آن ها (حدود 10000 عدد) در سطح فوقانی زبان واقع شده اند. آن ها تنها می توانند 4 ‌مزه اصلی را تشخیص دهند.

شیرینی، ترشی، شوری و تلخی. هر مزه به وسیله جوانه های چشایی واقع در یک ناحیه خاص از زبان تشخیص داده می شود: تلخی در پشت، ترشی در کناره ها، شوری در جلو و شیرینی در نوک. حس بویایی ما به همراه این4 ‌مزه اصلی، ما را قادر به افتراق طیف وسیعی از مزه های جزئی تر می کند.

مواد داخل دهان در تماس با موهای ظریفی قرارمی گیرند که روی جوانه های چشایی زبان واقع هستند. این موها، تکانه هایی عصبی تولید می کنند که از طریق رشته های عصبی به یک ناحیه تخصص یافته در مغز می روند.

انواع مزه‌ها

مزه ترشی: مزه ترشی به دلیل اسید ها به وجود می‌آید، یعنی به وسیله یون هیدروژن و شدت درک این طعم نیز تقریبا متناسب با لگاریتم غلظت یون هیدروژن است. بنابراین هرچه غذا اسیدی ‌تر باشد، احساس ترشی آن هم شدیدتر خواهد بود.

مزه شوری: مزه شوری به وسیله نمک‌های یونیزه و عمدتا یون سدیم ایجاد می‌شود. کیفیت مزه شوری تا حدودی از یک نمک به نمک دیگر فرق می‌کند، زیرا بعضی نمک‌ها علاوه بر شوری، سایر حس‌های چشایی را هم تحریک می‌کنند.

مزه شیرینی: مزه شیرینی ناشی از دسته واحدی از مواد شیمیایی نیست. بعضی انواع مواد شیمیایی که موجب بروز مزه شیرینی می‌شوند عبارتند از: قندها، گلیکول‌ها، الکل‌ها، کتون‌ها، آمیدها و...

بیش تر موادی که موجب بروز طعم شیرینی می‌شوند،مواد شیمیایی آلی هستند.

مزه تلخی: همانند شیرینی،طعم تلخی نیز ناشی از یک ماده ‌شیمیایی نیست. در این جا نیز موادی که باعث بروز طعم تلخی می‌شوند، تقریبا همگی مواد آلی می‌باشند.

دو گروه ویژه مواد که به احتمال زیاد می‌توانند طعم تلخی را ایجاد کنند عبارتند از:

مواد آلی که محتوی نیتروژن هستند و آلکالوئیدها که شامل کافئین، نیکوتین و کینین می‌باشند.

خیلی از مواد ابتدا سبب بروز طعم شیرینی می‌شوند، اما بعد یک مزه تلخ ایجاد می‌کنند. این موضوع در مورد ساخارین(نوعی شیرین‌کننده) صدق می‌کند که برای برخی از افراد نامطلوب است.

زمانی که تلخی شدت زیادی داشته باشد، معمولا موجب می‌شود که انسان از خوردن خودداری کند، که این یکی از مهم  ترین عملکردهای حس چشایی است ؛چون خیلی از سموم مهلک موجود در گیاهان سمی، به شدت تلخ هستند.

مزه اومامی(مزه خوشمزگی) :اومامی یک کلمه ژاپنی به معنای "لذیذ"است که برای توصیف یک مزه مطلوب به‌کار می‌رود و از نظر کیفی با مزه‌های ترشی، شوری، شیرینی یا تلخی متفاوت است.

اومامی، مزه غالب غذاهای حاوی عصاره گوشت و پنیر تخمیرشده است. برخی فیزیولوژیست ‌ها آن را به عنوان یک گروه جداگانه منسجم از محرک‌‌های چشایی اولیه در نظر می‌گیرند.

 

منابع:

 

حس چشایی

 

از دست دادن حس چشایی

 

اختلال حس چشایی

 

سکته حس چشایی

سلامت آنلاین به گفته یک متخصص طب سنتی، در اثر قطع خونرسانی مویرگی به قسمتی از سلول‌های چشایی، گیرنده‌های حسی روی زبان از کار افتاده و عارضه‌ای همچون سکته در این حس ایجاد می‌شود که نتیجه آن عدم تشخیص طعم و مزه غذا است.

دکتر سیدرضا رضایی دریاکناری با اشاره به اینکه نوع دائمی سکته حس چشایی، کمتر به درمان های سنتی و مدرن پاسخ می دهد و به طور کامل برگشت پذیر نیست، در گفت‌وگو با سلامت آنلاینافزود: مصرف زیاد سردی ها و افزایش مواد غلیظ یا بلغمی در اثر ناسازگاری برخی مواد غذایی یا دارویی، ضربات مغزی و به خصوص سکته مغزی می تواند از علل اختلال در حس چشایی باشد.

به گفته این پزشک، اگرچه افرادی با مزاج گرم و خشک، اغلب از نظر چشایی حساسیت بالاتری دارند اما از نظر طب سنتی هر قدر مزاج تری و سردی بیشتری داشته باشد اصطلاحا از تیزی حواس کاسته می شود.

دکتر رضایی درباره پرهیزهای غذایی افرادی که دچار سکته حس چشایی می‌شوند گفت: این افراد برای آنکه بتوانند تا حدودی مزه ها را حس کنند باید از مصرف طولانی مدت غذاهایی با مزاج سرد همچون گوشت دام بخصوص گوشت گاو و گوسفند با ماست و سالاد، و مصرف افراطی آب یخ و سایر محصولات یخزده همچون میوه های فریزی و انواع بستنی ها به صورت مداوم و مستمر پرهیز کنند چون مواد سرد و تری‌ افزا سبب زیاد شدن غلظت مواد غلیظ و افزایش گرفتگی های مویرگی در مبتلایان می شود.

وی تصریح کرد: مصرف سماق و آب نارنج با انواع گوشت می تواند از غلظت و سردی آن بکاهد و اغلب مواد غذایی با مزاج گرم و استفاده از روغن های با طبع گرم همچون روغن سیاهدانه در بینی تا حدودی به تقویت گیرنده های حسی کمک می کند.

دکتر رضایی بهترین راه برای برگشت سریعتر حس چشایی در زمان ابتلا به سرماخوردگی را مصرف مایعات و غذاهای گرم دانست و افزود: این برنامه غذایی می تواند از میزان رطوبت و مواد لزج و غلیظ بکاهد و به برگشت سریعتر این حس کمک کند.

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی

• سکته حس چشایی
  

دندان های نیش عامل موثر در حس بویایی و چشایی

دندان های نیش عامل موثر حس بویایی و چشایی

وقتی به تفاوت بین حس بویایی و حس چشایی بین جانوران نگاهی بیاندازیم، به نکته ی بسیار مهمی در دهان این موجودات پی می بریم که به حس بویایی ربط دارد. شاید از دید نگاه کردن کاملاً بی ربط به موضوع به نظر برسد اما از نظر علمی می تواند درست و منطقی باشد(که البته این موضوع باید بررسی شود چون اولین بار است ادعا می شود.)

آن نکته ی بسیار مهم، دندان های نیش جانوران می باشد. ساختار دندادن های نیش جانوران، از نظر اندازه و جهت قرار گرفتن آن در جانوران مختلف، متفاوت است. دندان های نیش در برخی جانوران کوچک و در برخی جانوران بزرگ است. در برخی جانوران مستقیم و در برخی جانوران به صورت کمی خمیده و هلالی است. محل اتصال این دندادن ها در برخی جانوران منتهی به استخوان زیر بینی است و در برخی جانوران فراتر از این است.

جالب توجه است که ریشه ی عصبی این دندان های نیش، در انسان درست تا زیر پره های بینی ادامه دارد و در برخی موجودات هم همین گونه است و در برخی به بینی منتهی نمی شود و من به یقین می گوییم که : دندان های نیش عامل بسیار مؤثری در حس بویایی و حس چشایی است.

تا حالا شما با این مشکل مواجه شدید که آب سرد یا گرم(چای) بنوشید و دندان هایتان حساسیت نشان بدهند. در افرادی که دندان های نیش آن ها حساسیت نشان می دهد، بعد از سر کشیدن چند جرعه آب سرد یا چای داغ، در تماس با دندان های نیش، این حساسیت منجر به صدای چیکه ای در دندان نیش می شود. حال ممکن است این صدا در بیش از دو سه قلپ نوشیدن بروز کند. همین عامل حساسیت پیدا کردن دندان های نیش، سبب کاهش حس بویایی و به نوبه ی خود سبب کاهش حس چشایی می شود.

در همین حالت حساسیت، اگر شما با نوک انگشت مسیر دندان نیش را تا پره های بینی فشار دهید، احساس درد در این ناحیه می کنید که درد بیشتر درست در پهلوی بیرونی پره ی بینی است و به نظر می رسد که این قسمت که همان انتهای ریشه ی دندان نیش و اعصاب آن هستند، دچار عفونت یا تورم شده است.

شاید پیش خود بگویید این مطالب چه ربطی به حس بویایی و حس چشایی دارد.

بیان کردیم که ریشه ی اعصاب دندان های نیش، تا حتی کمی بالاتر از پهلوی بیرونی پره های بینی ادامه دارند. این عامل در برخی جانوران هم تا بالاتر نفوذ دارد.

این را هم می دانیم که رشته های عصبی عامل اصلی انتقال و حس اعمالی چون : بو و درد و .... هستند و بسیار حساس هستند.

رشته های عصبی موجود در ریشه ی دندان های نیش که تا پره های بینی و حتی بالاتر نفوذ کرده اند، سبب افزایش حساسیت بینی و درنتیجه افزایش حس بویایی می شود. یعنی این رشته های عصبی، همانند یک کاتالیزور که سبب افزایش واکنش می شود، سبب افزایش حساسیت بویایی می شود و بویایی را تقویت می کند.

با تمام این مطالب ذکر شده، وقتی شخصی دندان های نیشش دچار حساسیت شوند و عفونت کنند و این عفونت منجر به اختلال در حس بویایی می شود و بر حس چشایی هم تإثیر می گذارد. به این ترتیب در افرادی که دندان های نیش دچار فساد می شوند و یا از بین می روند، حس بویایی و به نوبه ی خود حس چشایی آن ها ضعیف و گاهی هم از بین می رود.

نکته ی بسیار مهمی که قابل ذکر است، این است که بدون شک دلیل قوی بودن یا ضعیف بودن حس بویایی و حس چشایی در برخی جانوران، و حتی دلیل عدم بودن حس بویایی و چشایی در برخی دیگر از جانوران که این قبیل از شاخک های خود دما و بو را احساس می کنند، وجود یا عدم وجود دندان های نیش باشد و همچنین میزان نفوذ ریشه ی عصبی این دندان ها در حوزه ی بینی.

پس به این ترتیب در جانوری که ریشه ی عصبی دندان های نیش حوزه ی بیشتری از حس بویایی را فراگرفته باشد، حس بویایی و تبع آن حس چشایی باید بیشتر و در جانورانی که ریشه ی عصبی دندان های نیش حوزه ی کمتری از حس بویایی را فراگرفته باشد، حس بویایی و چشایی ضعیف تر است.

همچنین در برخی جانوران به دلیل ارتباط نداشتن ریشه ی عصبی این دندان ها به بینی، این احتمال وجود دارد که زبان نقش مهمی در سنجیدن دما و بوهای دارد. مانند مارها.

در حشرات که دندان وجود ندارد، این مهم بر عهده ی شاخک هاست.

البته این موضوع در حد یک ادعاست و باید پزشکان متخصص مغز و اعصاب و متخصصین بویایی و چشایی بتوانند این نکته را مدنظر بگیرند تا شاید بتوانند نه تنها به درمان افرادی که حس بویایی و حس چشایی آن ها از بین رفته کمک کنند، بلکه بتوانند دریچه های پیشرفته کردن حس بویایی و حس چشایی انسان را بگشایند.

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی

دندان های نیش عامل موثر حس بویایی و چشایی

جوانه چشایی

جوانه چشایی

سلولهای چشایی درون ساختمانهای خاصی به نام جوانه چشایی (پاپیلای زبان) قرار دارند. این ساختمانها عمدتاً روی زبان و کام نرم هستند. جوانه‌های چشایی روی زبان داخل پاپیلا قرار گرفته‌اند (ساختمانهای کوچکی که به زبان، منظره موّاجی می‌دهند). به تدریج که انسان رشد می‌کند، جوانه‌های چشایی در طرفین و سقف دهان از بین می‌روند و فقط روی سطح زبان باقی می‌مانند. علاوه بر بالا رفتن سن، عوامل دیگری هم می‌توانند روی حس چشایی اثر بگذارند. به طور مثال بعضی داروها یا بعضی بیماری‌ها (ماننددیابت، سیگارکشیدن، کمبود ویتامین‌ها، تومورهای مغز و سر و گردن و مواد شیمیایی) می‌توانند موجب اختلال در حس چشایی افراد شوند.

انواع جوانه چشایی

اکثر پاپیلاهای روی زبان، از نوع نخی شکلهستند؛ که فاقد جوانه‌های چشایی هستند و در درک حس فیزیکی ناشی از تماس با غذا موثرند .پاپیلاهای قارچ شکلکه در جلوی زبان قرار دارند دارای جوانه‌های چشایی هستند. پاپیلاهای قارچی شکل به صورت نقاط صورتی در لبه‌های زبان پخش هستند؛ و بعد از خوردن شیر یا غذا بهتر مشاهده می‌شوند. در عقب زبان ۱۲ پاپیلای جامیحاوی جوانه چشایی قرار دارد . در کناره های انتهای زبان نیز پاپیلای برگه ایوجود دارند.

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی

جوانه چشایی

زنان حس چشایی بهتری نسبت به مردان دارند

زنان حس چشایی بهتری نسبت به مردان دارند

برخی از زنان از اینکه سلیقه بهتری نسبت به آقایان دارند، احساس غرور و خوشحالی خاصی پیدا می‌کنند و آن را در مسایل مختلفی مانند مد و تزیینات بروز می‌دهند. با این وجود هنگامی که صحبت از حس چشایی به میان می‌آید، شواهد علمی جنسیت زن را برتر می‌داند. باتوجه به مطالعات انجام شده،‌ خانم‌ها توانایی تعیین تفاوت بهتری در چشیدن طعم‌ها دارند.

این موضوع در آزمایش‌های کارشناسان مختلف نیز مورد بررسی قرار گرفته‌ است. زمانی که آن‌ها در آزمایشگاه Nofima نروژ مشغول کار روی تحقیقات خود بودند، همیشه در پایان فرآیند زنان به عنوان برنده میدان شناخته می‌شدند.

توانایی چشایی برتر فقط محدود به زنان بزرگسال نمی‌شود. پژوهش‌های حاکی از آن‌ است که دختران جوان هم حس قوی‌تری در مزه کردن طعم‌ها در برابر پسران دارند. دانشمندان طی مطالعه اخیر خود در دانمارک به این نتیجه رسیدند که حس چشایی دانش‌آموزان ابتدایی و متوسطه با توجه به اولویت‌های غذایی و خصوصیات آن‌ها بر مساله تمایز قایل شدن بین طعم‌های شیرین و ترش تاثیرگذار است.

در پایان مشخص شد که دختران قدرت تشخیص بهتری در چشیدن طعم‌ها نسبت به پسران دارند. این پژوهش نشان داد که پسران برای رسیدن به سطح تشخیص مشابه دختران، بایستی مواد غذایی مورد نیازشان حداقل ۱۰ درصد ترش‌تر یا ۲۰ درصد شیرین‌تر باشد. نکته جالب توجه دیگر این است که طبق این تحقیق، پسرها نسبت به دختران طعم‌های شیرین را در اولویت بالاتری قرار می‌دهند.

در نهایت چه چیزی باعث می‌شود که دختران و زنان درک بهتری از طعم غذا داشته باشند؟

باید گفت که هنوز هم پژوهش‌های زیادی در این زمینه در حال انجام است، اما با توجه به علم روز، اساسی‌ترین پاسخ به سوال فوق را اینگونه می‌توان بیان کرد:

زنان معمولا حسگرها و مناطق چشایی (زایده‌های قارچ‌مانند) بیشتری روی زبان‌های خود دارند.

با این وجود، از نقطه نظر تکاملات انسانی به این نتیجه می‌توان رسید که ابزارهای چشایی زنان توسعه بیشتری یافته‌ است. دلیل آن هم به این خاطر است که جنس زن نقش مهم‌تری در مراقبت از فرزندان (هم در طول دوران بارداری و هم پس از آن) دارد. شاید به همین سبب است که تمایل زنان به داشتن حس بویایی قوی‌تر نیز نسبت به مردان بیشتر است.

تفاوت سلیقه در مردان، زنان و کودکان

مردها بیش از زنان به مزه‌های افراطی علاقه دارند و بیشتر جذب نوشیدنی‌های غیرالکلی شیرین می‌شوند اما جالب آن است که از ۹۰ درصد کودکان و نوجوانانی که به نوشیدنی علاقه دارند، ۳۰ درصد علاقه بیشتری به نوشیدنی‌های کم‌شیرین یا بی‌شکر دارند و این امر می‌تواند اطلاعاتی مفید برای تولیدکنندگان موادغذایی و والدین باشد تا برای کودکان غذاهایی سالم تهیه کنند.

ارتباط ذایقه و سن

تحقیقات همچنین روش کرد که قدرت چشایی در حین ورود کودک به دوران نوجوانی دچار تغییرات باورنکردنی می‌شود و در سن ۱۳، ۱۴ سالگی به اوج تغییرات خود می‌رسد. بررسی‌ها نشان داد نوجوانان در این سن بیشتر به موادغذایی ترش علاقه پیدا می‌کنند و تمایل به غذاهای شیرین به مرور کم می‌شود.

تفاوت قدرت چشایی در نقاط مختلف جهان

نکته جالب دیگر آنکه قدرت چشایی از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر و از کشوری به کشوری دیگر با هم متفاوت است، به‌طوری که تحقیقات روی دو ایالت در شمال و جنوب کانادا نشان داد شمالی‌ها بهتر از جنوبی‌ها مزه‌ ترش را تشخیص می‌دهند. به‌طور دقیق‌تر شمالی‌ها قادرند ۳۷/۰ گرم اسید در یک لیتر آب را تشخیص دهند، در حالی که جنوبی‌ها به سختی ۵/۰ گرم اسید در یک لیتر آب را تشخیص می‌دهند.

منابع:

حس چشایی

از دست دادن حس چشایی

اختلال حس چشایی

زنان حس چشایی بهتری نسبت به مردان دارند